Αντικειμενικός Στόχος Μαθήματος

• Η κατανόηση του κανονιστικού πλαισίου, των πολιτικών και των εργαλείων αντιμετώπισης των τεχνολογικών-περιβαλλοντικών κινδύνων.
• Η εξοικείωση των φοιτητών/τριών με τις σύγχρονες έννοιες-κλειδιά όπως η εκτίμηση του κινδύνου (risk assessment)  και η διαχείριση του κινδύνου (risk management) στο πλαίσιο της ρύθμισης του κινδύνου (risk regulation).
• Η κατανόηση των βασικών προσεγγίσεων σχετικά με το ρόλο της επιστήμης και της κοινωνίας στην αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών-τεχνολογικών κινδύνων.
• Η εξοικείωση και επικοινωνία των φοιτητών/τριών με το σύγχρονο διάλογο στη διεθνή επιστημονική κοινότητα αναφορικά τόσο με τις βασικές έννοιες κλειδιά (π.χ. ο κίνδυνος και η αντίληψη του κινδύνου από την πλευρά των επιστημόνων και από την πλευρά των πολιτών) όσο και με τις κοινωνιολογικές, ψυχολογικές και πολιτικές παραμέτρους του ζητήματος.
• Η κατανόηση του κανονιστικού πλαισίου αντιμετώπισης των κινδύνων υπό το φως εμβληματικών περιπτώσεων πλανητικής εμβέλειας.

Περιεχόμενα Μαθήματος

Η έννοια του κινδύνου και η πρόσληψή του (risk perception) από το κοινό και από τους επιστήμονες. Γενικά χαρακτηριστικά των κύριων θεωρητικών προσεγγίσεων τόσο στο επίπεδο των ατομικών επιλογών (ορθολογική επιλογή, θεωρία της προσδοκίας, ψυχομετρικό παράδειγμα) όσο και στο κοινωνικοπολιτικό επίπεδο. Ο ρόλος του κοινού και της επιστημονικής κοινότητας στον προσδιορισμό και στην αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών-τεχνολογικών κινδύνων. Το θεσμικό πλαίσιο και οι ασκούμενες πολιτικές: το τεχνοκρατικό-θετικιστικό μοντέλο και το διαβουλευτικό μοντέλο.

Η διαδικασία και το περιεχόμενο της εκτίμησης των κινδύνων. Η διαχείριση του κινδύνου και η διακριτική ευχέρεια των αρμοδίων διοικητικών και πολιτικών οργάνων στη λήψη απόφασης. Η αναγκαιότητα της συμμετοχής των πολιτών στη διαδικασία λήψης απόφασης. Η ποσοτική ανάλυση κόστους-οφέλους, τα προβλήματα εφαρμογής της και η ποιοτική έννοια της αναλογικότητας. Η αρχή της προφύλαξης (precautionary principle, principe de precaution) ως η βάση για τον ανακαθορισμό των σχέσεων επιστήμης και πολιτικής.

Η εφαρμογή της εκτίμησης του κινδύνου (risk assessment) και της διαχείρισης του κινδύνου (risk management) σε χαρακτηριστικές περιπτώσεις περιβαλλοντικών-τεχνολογικών κινδύνων: Οι γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί (με έμφαση στην αγροτική βιοτεχνολογία), η έκθεση στην ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία (με έμφαση στις κεραίες βάσης κινητής τηλεφωνίας και στις γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας), η έκθεση στις χημικές ουσίες και η κλιματική αλλαγή (και οι κίνδυνοι / επικινδυνότητες που συνεπάγεται).

Διδασκαλία-Αξιολόγηση

Μέθοδοι αξιολόγησης
Ενεργή συμμετοχή στο μάθημα. Στο πλαίσιο αυτό, οι φοιτητές/τριες καλούνται να χρησιμοποιήσουν διάφορες πηγές στοιχείων και να παρουσιάζουν τα σχετικά αποτελέσματα στην τάξης με θέμα τις ρυθμίσεις και το εν γένει κανονιστικό πλαίσιο αντιμετώπισης των περιβαλλοντικών-τεχνολογικών κινδύνων. Η τελική εξέταση βασίζεται αποκλειστικά στην επίδοση στην εργασία (μέσα από την προφορική και γραπτή παρουσίασή της).

Τα κριτήρια αξιολόγησης ανακοινώνονται στην έναρξη του εξαμήνου.